Zakres badań

ZABURZENIA HORMONALNE

CIĄŻA

PROFILAKTYKA

UWAGA: Dr med. M. Januszewska nie zapisuje antykoncepcji awaryjnej 72h po oraz nie zakłada wkładek wewnątrzmacicznych. Przyjmuje tylko pacjentki pełnoletnie.

Niepłodność

Wg Światowej Organizacji Zdrowia WHO niepłodność to niemożliwość zajścia w ciążę przez okres 12 miesięcy, mimo regularnych stosunków płciowych (2-4 razy w tygodniu ) bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Problem niepłodności dotyczy obojga partnerów.

Najczęstszą żeńską przyczyna niepłodności są zaburzenia hormonalne, które prowadzą do nieprawidłowości w procesie owulacji oraz niedrożność jajowodów.

Do zachwiania równowagi hormonalnej skutkującej zaburzeniami owulacji mogą doprowadzić: zaburzenia odżywiania, stres, nadmierna aktywność, zespół policystycznych jajników (PCOS), przedwczesna niewydolność jajników oraz hiperprolaktynemia.

Niedrożność jajowodów może być wynikiem przebytych stanów zapalnych w obrębie miednicy lub przebytych operacji.

Problemy z płodnością wynikają niekiedy z nieleczonej endometriozy lub nieprawidłowej budowy narządu rodnego.

Postępowanie w przypadku niepłodności

Diagnostykę rozpoczynamy :
– u kobiet poniżej 35 rż po roku regularnego współżycia,
– u kobiet powyżej 35 rż po 6 miesiącach,
– u kobiet powyżej 40 rż jak najszybciej.
Diagnostyka niepłodności powinna być kompleksowa a badaniom powinni poddać się oboje partnerzy.

1. Pacjentki z nieregularnymi miesiączkami powinny wykonać oznaczenia hormonalne:

– FSH, LH, E2 ( estradiol), TST ( testosteron), PRL – od 3-5 dnia cyklu,
– TSH, Ft4, anty -TPO, anty-TG (diagnostyka tarczycy),
– oznaczenie progesteronu we krwi ( 6-7 dni po wyznaczonej owulacji),
– AMH – ocena rezerwy jajnikowej.
– warto ocenić parametry stanu zapalnego: morfologie i CRP oraz wykluczyć aktywne zakażenia niebezpieczne w okresie płodowym: cytomegalia IgM, IgG, różyczka IgM, IgG, toxoplazmoza IgM, IgG
– pacjentki z obciążonym wywiadem w kierunku zaburzeń w układzie krzepnięcia lub poronieniami powinny wykonać badania w kierunku trombofilii (mutacje związane z nadkrzepliwością), białko S i C.

2. Badania USG TV monitorujące owulacje zaplanowane przez lekarza w kilkudniowych odstępach ( I USG TV ok. 7-9 dnia cyklu) W tej obserwacji oceniamy wzrastanie pęcherzyka dojrzewającego i grubość endometrium oraz wyznaczamy dzień owulacji niezbędnej do naturalnego poczęcia dziecka.

3. U kobiet miesiączkujących regularnie u których jest potwierdzona owulacja najważniejszym badaniem jest ocena drożności jajowodów: – Sono-HSG, – HSG ( histerosalpingografia) (badanie wykonuje się w I połowie cyklu)

4. W przypadku podejrzenia endometriozy lub wad anatomicznych macicy:
– laparoskopia,
– histeroskopia

5. Ocena nasienia: Badanie ejakulatu – objętość, ilość plemników, ich ruchliwość, żywotność, budowa. Badanie wykonuje się po 2-7 dniach abstynencji seksualnej.

Insulinooporność

Insulinooporność to zespół metaboliczny, który przejawia się obniżoną wrażliwością organizmu na działanie insuliny, czyli produkowanego przez trzustkę hormonu regulującego poziom glukozy we krwi. Insulina bierze czynny udział w procesie metabolizmu składników odżywczych i pomaga w transporcie glukozy do komórek.

Insulinooporność jest stanem, w którym organizm coraz mniej reaguje na
wydzielaną z trzustki insulinę, glukoza nie jest prawidłowo wyłapywana przez
komórki i pozostaje we krwi czego skutkiem jest coraz większa produkcja tego
hormonu, prowadząc do jego zbyt wysokiego poziomu we krwi.

PRZYCZYNY INSULINOOPORNOŚCI

– nadwaga i otyłość
– niska aktywność fizyczna
– niewłaściwa dieta
– używki
– w ciąży zwiększa się predyspozycja do zaburzeń wydzielania insuliny

Najczęstsze objawy insulinooporności

– problemy z utrzymaniem masy ciała, a szczególnie nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, przybieranie na wadze mimo stosowania diety o prawidłowej kaloryczności, powolny lub niemożliwy proces chudnięcia,
– senność, zwłaszcza po spożyciu posiłku bogatego w węglowodany,
– problemy skórne np. trądzik, rogowacenie ciemne skóry,
– nadmierna potliwość,
– utrzymujący się obniżony nastrój i problemy z koncentracją, bóle głowy,
– uczucie głodu po posiłkach bogatych w węglowodany.

Jeśli podejrzewasz u siebie objawy insulinooporności, koniecznie skontaktuj się z nami by wykonać odpowiednie badania. Powyższe objawy mogą świadczyć też o innych problemach zdrowotnych. Nieleczona insulinooporność może doprowadzić do cukrzycy typu II

Naprotechnologia

naprotechnologia jako jedna z metod diagnostyki i walki z niepłodością

Jedną z metod diagnostyki i walki z niepłodnością jest naprotechnologia.

Naprotechnologia to pewne sposoby postępowania i diagnostyki, które umożliwiają odnalezienie przyczyny, dla której para nie może mieć dziecka.

W naprotechnologii monitorujemy zmiany hormonów w cyklu, a dzięki obserwacjom możemy rozpoznać np. przedwczesną luteinizację komórek jajowych, hyperprolaktynemię, niedobory progesteronu w II fazie cyklu co może odpowiadać za pojawianie się torbieli czy poronień.

Przyczyną braku ciąży może również ogólnoustrojowy stan zapalny czy zaburzenia w układzie krzepnięcia.

Kluczowym zagadnieniem do określenia problemów z płodnością jest dobrze zebrany wywiad, po którym określamy zakres badań, które warto wykonać. Naprotechnologia łączy ze sobą postępowanie z zakresu wielu dziedzin medycyny. Oprócz ginekologii i położnictwa bardzo ważna role odgrywa internista, diabetolog, dietetyk czy immunolog.

USG prenatalne (genetyczne)

USG prenatalne I trymestru

USG prenatalne I trymestru (genetyczne) wykonuje się pomiędzy 11+1 a 13+6 tyg. ciąży. To jedno z trzech obowiązkowych badań ultrasonograficznych, jakie wykonuje się u ciężarnej.
Pozwala wykryć cechy świadczące o ewentualnych chorobach genetycznych płodu.

W trakcie USG genetycznego lekarz określa kilka ważnych parametrów. Przede wszystkim tzw. przezierność karkową (NT- nuchal translucency), czyli pomiar płynu w okolicy karku płodu, obecność i wysycenie kości nosowej NB, czynność serca płodu i przepływy w przewodzie żylnym. Wykonuje pomiary biometryczne i ocenia struktury anatomiczne płodu: czaszki, sierpu mózgu, splotów naczyniówkowych komór bocznych, ścian powłok brzusznych, przyczepu brzusznego pępowiny, żołądka, wielkości serca, jego położenia i osi, pęcherza moczowego, kręgosłupa, kończyn górnych i kończyn dolnych.

Badanie prenatalne I trymestru obejmujące USG genetyczne oraz test podwójny (PAPP-A i beta-hCG) są w pełni bezpieczne zarówno dla dziecka, jak i matki.

USG 3D/4D

Aparat USG Voluson E8

Urządzenie Voluson E8 zawiera zestaw innowacyjnych głowic i szereg zaawansowanych technologii. Podczas badań, wysokoczęstotliwościowe sondy (głowice) zapewniają doskonałą przejrzystość nawet w najtrudniejszych warunkach obrazowania oraz w przypadku szczególnie małych lub złożonych struktur.

Aparat USG Voluson E8 zapewnia dostęp do najbardziej innowacyjnych technologii, jakie są tylko dostępne. Zaawansowane technologie systemu Voluson E8 generują znakomite obrazy z uwypuklonymi szczegółami klinicznymi – co zapewnia pewną i trafną diagnozę nawet w skomplikowanych przypadkach.

Sonda/głowica C2-9: wysokoczęstotliwościowe obrazowanie pokazujące drobne detale, idealne do skanowania w 1 trymestrze ciąży
Sonda/głowica RAB6: ultra-lekka sonda objętościowa zapewniająca szybkie uzyskiwanie obrazów 2D i 3D/4D
Sonda/głowica RIC5-9: szerokopasmowa dopochwowa mikro-głowica typu convex, z technologią szerokosektorową

Testy PAPP-A

Test podwójny wg FMF

Test PAPP-A (test podwójny wg FMF) to nieinwazyjne badanie, wykonywane z krwi ciężarnej. Polega na badaniu stężenia białka PAPP-A i wolnej podjednostki beta-hCG. Jest to badanie przesiewowe, które określa ryzyko wystąpienia zespołu Downa (trisomia 21), Edwardsa (trisomia 18) i Pataua (trisomia13). Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania pacjentki.

W ostatnich latach dodatkową częścią takiego badania jest ocena przepływów krwi w tętnicach macicznych kobiety ciężarnej i pomiar średniego ciśnienia tętniczego krwi. Pozwala to na wyliczenie ryzyka stanu przedrzucawkowego tj. ryzyka groźnego nadciśnienia rozwijającego się w drugiej połowie ciąży oraz wyliczenie ryzyka hipotrofii płodu czyli nieprawidłowości polegającej na nieprawidłowym wzrastaniu dziecka.

Takim patologiom możemy częściowo zapobiegać stosując profilaktykę lekową od pierwszego trymestru ciąży.

KTG

Kardiotokografia płodu

Kardiotokografia (KTG) płodu – badanie, które służy do monitorowania czynności serca płodu oraz skurczów macicy. Dzięki niemu możliwe jest wczesne wykrycie sytuacji, które zagrażają życiu nienarodzonego dziecka. KTG wykonuje się w ostatnich tygodniach ciąży i podczas porodu.

Aby KTG płodu było wiarygodne, nie powinno trwać krócej niż 20 minut. Wyróżnia się dwa rodzaje badania: test niestresowy i test stresowy.

Test niestresowy
Test niestresowy do standardowe badanie kardiotokograficzne, które trwa nie krócej niż 20 minut.

Podstawowe badanie wykonywane w celu prognozowania stanu płodu. Polega na ocenie występowania lub braku akceleracji czynności serca płodu będących wynikiem aktywności ruchowej płodu.

Test stresowy
Test stresowy wykonywany jest przed porodem. Wykonanie KTG płodu jest poprzedzone dożylnym podaniem oksytocyny – hormonu, który stymuluje czynność skurczową mięśnia macicy. Jego celem jest niewielkie obciążenie serca rozwijającego się dziecka. Wykonuje się w warunkach szpitalnych.

Cytologia

Cytologia cienkowarstowa LBC

Cytologia jest badaniem dla kobiet w ramach profilaktyki wczesnego wykrywania raka szyjki macicy.

Cytologia LBC pozwala na wyższą wykrywalność śródnabłonkowych zmian dysplastycznych dużego stopnia o ponad 64% w porównaniu do cytologii tradycyjnej, co przy początkowych zmianach daje nawet 100 % szans na wyleczenie.

Zaleca się, aby badanie było wykonywane nie rzadziej niż co 3 lata, jeżeli poprzednie badanie było prawidłowe i kobieta nie ma czynników ryzyka rozwoju raka szyjki macicy.

Pierwsza cytologia wykonywana jest między 20-25rż lub wcześniej, jeżeli kobieta rozpoczęła aktywność seksualną.

Przygotowanie do badania cytologicznego:
– optymalny czas na badanie to I połowa cyklu (najlepiej 2-3 dni po zakończeniu miesiączki, ale najpóźniej 4 dni przed kolejna miesiączką),
– około 2 dni przed badaniem nie należy przyjmować żadnych leków dopochwowych,
– 24 h przed badaniem należy zrezygnować ze współżycia,
– nie wykonujemy badania w trakcie miesiączki czy infekcji intymnej,
– badanie jest bezbolesne

Dlaczego cytologia LBC

Cytologia LBC jest czulszą i dokładniejszą metoda diagnostyczną. W tradycyjnej cytologii szyjki macicy wymaz jest pobierany na szkiełko za pomocą szczoteczki. W przypadku cytologii LBC materiał pobierany jest do pojemnika ze specjalnym płynem. Dzięki tej technice zapobiega się uszkodzeniu pobranych komórek. Pojemnik zostaje szczelnie zamknięty i przetransportowany do laboratorium do dalszej obróbki.

Zalety zastosowania techniki LBC:
– zmniejszenie błędu odczytu poprzez oddzielenie z zawiesiny większości utrudniających ocenę elementów, takich jak krew, ropa, bakterie czy śluz,
– możliwość przeprowadzenia dodatkowych badań z tej samej próbki: w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego HPV (LBC+ DNA HPV, LBC +test CINtec Plus) oraz zakażenia chlamydią,
– uniknięcie ryzyka zabezpieczenia zbyt małej ilości komórek, a tym samym zminimalizowanie potrzeby powtórnego wykonania badania cytologicznego,
– wychwytywanie nawet najmniejszych zmian w komórkach, które mogłyby zostać niedostrzeżone przy zastosowaniu tradycyjnej metody,
– minimalizowanie ryzyka uszkodzenia wymazu w trakcie transportu do laboratorium.

Wirus HPV

Do zakażenia wirusem brodawczaka najczęściej dochodzi drogą płciową. Wirus ten, a w szczególności jego wysokoonkogenne typy 16/18 stanowią najważniejszy czynnik wystąpienia raka szyjki macicy. Połączenie możliwości wykonania cytologii LBC i badania w kierunku wykrywania DNA wirusa HPV pozwala na wczesne wykrywanie zmian nowotworowych szyjki macicy oraz zwiększa szanse na całkowite wyleczenie pacjentek.

Dr med. Małgorzata Januszewska